Dee aundre Sied von onse Jeschicht

von Heinrich Siemens

Wie selfst ess dee wichtijsta russlauntdietscha Romaun. Aus hee aune 1937 reed we, kunn hee nich meeha jedretjt woare, dee Schriewa Jet Sawautztje kaum aune 1938 ennt Loaga, wooa hee aune 1944 storf. Oba dem Schriewa siene Wetfru haft daut Original-Manuskript jeradt. Dee Literaturprofessor Carsten Gansel haft daut enn Russlaunt jefunge en nu met eene lange Nohschreft enn Dietschlaunt rut jejewt.

Gerhard Sawatzky.

Dee Schriewa Gerhard Heinrichowitsch Sawatzky word aum 26.12.1901 enn eene Buafamielje em Darp Blumenfeld enne Nepljujewka-Kolonie jebore, eene Chortitza-Dochtakolonie em Gouvernement Jekaterinoslaw. Soo aus sien Nome aul aunnehme lat, ess hee een Plautdietscha. Aune 1911 siedeld dee Famielje nohm aune 1908 jejrindten Darp Nikolaipol (noh 1915 Nikolskoe) enne Slawgorod-Kolonie em Altai ewa. Noh dee 9. Klauss studiead hee aum noh Alexander Herzen benanden Pedagogischen Institut enn Petrograd (lota Leningrad, eeha en vondoag wada St. Peterburg). Nohm Exome oabeid hee von 1927 bit 1931 aus Lehra fe dietsche Sproak en Literatua enn Balzer, enne 30ja Joahre aus Journalist en aus Schreftstala enn Engels enn dee Autonoome Wolgarepublitj. Aune 1934 word hee Metjlied em afens escht jejrindten sowjetischen Schreftstalabunt en nauhm em selwjen Joah aum 1. Unioonskongress vonne sowjetische Schreftstala enn Moskau deel. Enne Autonoome Wolgarepublitj we hee dee Veasetta vom Schreftstalabunt. Hee storf (noh rusche Tjwale) aum 4.12.1944 (nohm Klaupetatjst aum 1.12.) em Gulag enn Solikamsk.

Wie selfst (rusch uck: Swoimi rukami, daut heet: Met ejne Henj) woat aus dee wichtijsta russlauntdietscha Romaun jeseehne, aus dietschet Pendant toom seeha bekaunden en velfach verfilmden Nielaunt unjrem Ploch vom sowjetischen Schreftstala en Literaturnobelpreisträger Michail Scholochow. Beide Woatje sent noh dee Reajle vom sozialistischen Realismus jeschrewe en lowe dee Entkulakisierung en uck dee Kollektivierung vonne Launtwirtschauft enne tiedije Sowjetunioon.

Enn Wie selfst jeiht daut om Oabeida en Buasch, om Industrialisierung vonne Produktioon en Mechanisierung vonne Launtwirtschauft, dee Romaun beschrifft ver aulem dee Staudt Balzer en daut Darp Huck em Waste vonne Wolgarepublitj. (Dee Nomes woare em Romaun nich jenant, lote sich oba leicht fauststale.) Sawautztje oabeit met journalistischa Prezisioon: Dee Gausse- en Fabritjnomes enn Balzer en dee Jeschafte enn Huck sent historisch kratjt.

Sproaklich ess dee Romaun derchut intressaunt en toom Jletj habe sich Verlag en Rutjewa entschiede, den Tatjst blooss orthographisch too endre en dee sproaklije Besondaheite bietohoole. Soo heete dee Arbuse Arbuse (110), een Benjel woat Laups jenant (61), vepriejle heet vetjiele (863) dee Woatjeldach Werkeltag (870) en dee Frues heete Hubersche, Kleinsche, Philippsche. Wea vel too doone haft, haft daut drock (92), wea waut saje well, vemult sich (373). Vele von disse Wed verode Sawautztje sienen plautdietschen Hinjagrunt, blooss dee Aunred Vetter en Väs(=Taunte) sent nich plautdietsch, oba wolgadietsch. Uck wan dee Mennistekolonie Aum Trakt Deel vonne Wolgarepublitj we, spelt dee Romaun em Waste vonne Republitj wiet auf vonne plautdietsche Darpa en em Romaun kome uck tjeene mennische Nomes vea. Blooss Christian deent twee Joah bie eenem mennischen Kulak (523), dee eenzije Sted em Romaun, woo Menniste erwehnt woare.

Em Jeajensautz toom twee Joah jinjren David Schellenberg (1903–1954), dem siene Woatje em mennischen Milieu aunjesiedelt sent (toom Biespell Pundmenniste, 1932), haft sich Sawautztje fe den auljemeeneren russlauntdietschen Rehme entschlote.

Dee Romaunfigure woare seeha schwoatwitt jetetjent. Dem oolen Fabritjbauss, met dem siene Flucht verre Roode Armee dee Romaun aunfangt, ess sien Schemedaun met Wetpapiere wichtija aus siene Famielje: Om dissen too rade, lat hee dee stoawende Schwieadochta met dee tjliene Grootdochta aun einem Bohnhoff tridj. Sien Sehn tjampft fe dee Witte Armee en sabotieat lota dee Kollektivierung en Industrialisierung. Dee Grootbuasch lote dee Oame doothungre en nutze see fe eahren ejnen Jewenn ut. Dee schlajchte Mensche enn dissem Romaun sent wertjlich seeha schlajcht.

Oppe aundre Sied sent dee Partiemetjlieda dee edle Charaktasch. Eahre waussende Ennsecht enn dee jeschichtlije Nootwendichtjeit vonne Kollektivierung hieat sich aun aus dee Betjehrinje enne fromme Missioonsliteratua. Ver aulem dee junge Komsomolze jleewe aun en tjampfe fe eene wundaboare Tookunft.

Dee Chancen toom Oppstieje von gaunz unje bit enn veauntwodinjssvolle Positioone em Darpskollektiv, enne Fabritj, enne Polititj sent enne Sowjetunioon enne 20ja en 30ja Joahre nich blooss vel jrata aus em Russlaunt verre Revolutioon, oba soogoa aus enn Dietschlaunt knaup hundat Joah lota, wooa daut met dee Bildungsjerajchtichtjeit bit vondoag nich goot bestalt ess en daut Schoolsysteem weinja dee Leistung von een Tjint beloohnt aus den sozialen Hinjagrunt vonne Ellre wadaspejelt, soo aus dee OSZE reajelmotich monieat.

Dee Chancen toom Oppstieje woare enn Wie selfst ver aulem derch Kindybaj illustrieat, eenem Kasoakelaups, dee enn eene dietsche Kolonie oppwausst, aum Aunfank bie einem Kulak biem Veeh em Staul schlope mott en sich em nieen Systeem toom basten Traktorist entwetjelt, soogoa Piloot woat en dee straumste dietsche Mejal em Darp aus Fru tjricht. En uck aum Biespell von Hendritj, dee derch Pienichtjeit en Klokheit vom emma hungrijen Buabenjel toom hoch je-achten Ingenieur enne Staudt oppsticht en dee jewesne Fabrikauntedochta fe sich jewennt: Sawautztje wiest dem Veadeel vonne niee klausseloose en multiethnische sowjetische Jesalschauft, dee bejeistade Stemminj enn disse Tiet, dee uck vele Mensche enne dietsche Siedlinje hope lat. Disse Bejeistrinj ess authentisch en wiest dee groote Toostemminj uck von vele Dietsche too dee Sowjetunioon enne tiedije 1930ja Joahre, dee Tiet verrem grooten Rosmack, dee boolt kome sull en dem Sawautztje hechstens ohne kunn.

Dee Frues sent enn dissem Romaun seeha selfstbewusst: Dee Hubersche drifft dee Partiebonzen ver sich hea, om eahre Tjnettfabritj derchtosate, dee see dan Clara Zetkin nant, eahre Dochta woat Ingenieursche, dee Bauss vonne Fabritj ess selfstvestentlich uck eene junge Fru. En em Darp sate sich dee junge Mejales jeajen dee Bedentje vonne Mana derch en woare Traktoristinne. Uck waut jlitje Rajchte fe Frues en Mana aunjeiht, weht enne junge Sowjetunioon een frescha Wint en Sawautztje schildat ons daut met groote Bejeistrinj.

Kollektivierung, Entkulakisierung en Deportatioon, Vewaundlinj von Tjoatje enn Klubhiesa – daut aules tjan wie ut vele Vetahlinje von onse Grootellre aus Horrorszenarien. Oba Sawautztje wiest ons eene aundre Sied von onse Jeschicht: Bie ahm ess daut aules waut Goodet. Dee junga Blajchschmett Hendritj dretjt derchut dee Meeninj vom Schriewa ut, wan hee simmlieat: „Eena mott daut Schlajchte en Beese blooss met iesanem Bassem rutfeaje“ (860), oba noch eeha dee Romaun jedretjt woare kunn, nauhm dee Fehra ut Stohl bie sienem grooten Rosmack jenau dissem Bassem ut Iesa en feajd uck Sawautztje toop met sienem Romaun rut: Sawautztje kaum aune 1936 ennt Loaga Solikamsk, wooa hee sass Joah lota storf. Hee we nich dee eschta en uck nich dee eenzija Aunhenja von Stalin, dee fauststale musst, daut dee iesana Bassem nich blooss Kulake en Systeemfiend rutfeajd: Von aule deejansje, dee aune 1917 dee Oktoobarevolutioon derchjefeht haude, we noh dem Rosmack en dee Tjitjprozesse aum Enj vonne 1930ja Joahre blooss noch Stalin aum Lewe.

Dee Romaun Wie selfst haft oba dank dem Moot von Jet Sawautztje siene Fru ewalewt en jefft ons vondoag eenen authentischen Ennbletj enne Welt vonne Russlauntdietsche tweschen dee beid Welttjriej en daut Lewe enne Autonoome Wolgarepublitj, dee noh dem dietschen Ewafaul opp dee Sowjetunioon aune 1941 oppjeleest word.

Von admin

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert